Faalangst

Heel veel (jonge) kinderen kampen met faalangst op bijvoorbeeld school, maar wat is faalangst nu eigenlijk bij kinderen?
Faalangst is de angst om fouten te maken of niet te voldoen aan verwachtingen. Dit kan kinderen onzeker maken en hen belemmeren in hun ontwikkeling. Ze zijn vaak bang om te falen, waardoor ze uitdagingen vermijden. Faalangst kan leiden tot stress en zelfs lichamelijke klachten zoals hoofdpijn of buikpijn.

Wat doet faalangst met kinderen?
Faalangst kan ervoor zorgen dat kinderen uitdagingen vermijden uit angst om te falen, waardoor ze minder durven proberen. Dit kan hun zelfvertrouwen ondermijnen en hen het gevoel geven dat fouten slecht zijn. Ze kunnen hierdoor spanningen ervaren, piekeren en zelfs lichamelijke klachten ontwikkelen. Het is daarom belangrijk dat kinderen leren dat fouten een normaal onderdeel van het leerproces zijn en hen juist kunnen helpen om te groeien.

Wat doet faalangst in het brein?

Bij faalangst worden specifieke gebieden in de hersenen geactiveerd die betrokken zijn bij stress en emoties. Het mechanisme verloopt als volgt:

1. Activatie van de amygdala:

De amygdala, een deel van het limbisch systeem, speelt een centrale rol bij onder andere angstreacties.

Bij faalangst wordt dit gebied overactief. Het signaleert een dreiging, ook al is die vaak niet reëel, zoals een toets, spreekbeurt of sportprestatie.

2. Stressrespons in gang gezet:

Door de activatie van de amygdala wordt het stresssysteem (de HPA-as: hypothalamus, hypofyse en bijnieren) geactiveerd. Dit leidt tot de aanmaak van stresshormonen zoals cortisol en adrenaline.

3. Verstoorde verbindingen met de prefrontale cortex:

De prefrontale cortex, verantwoordelijk voor rationeel denken, plannen en zelfcontrole, raakt minder goed verbonden met de amygdala onder invloed van stress. Hierdoor wordt het moeilijker om helder na te denken, informatie te verwerken of een situatie objectief te beoordelen.

4. Vechten, vluchten of bevriezen:

De hersenen schakelen in een primitieve modus: vechten, vluchten of bevriezen. Bij faalangst leidt dit vaak tot een “bevriezen”-reactie, zoals blokkeren tijdens een toets of een spreekbeurt.

5. Negatieve feedbacklus:

De verhoogde stress en negatieve gedachten (zoals “Ik kan dit niet” of “Ik ga falen”) versterken de angst. Dit leidt tot meer activatie van de amygdala en kom je in een vicieuze cirkel.

Langdurige effecten:

Bij kinderen kan aanhoudende faalangst ervoor zorgen dat de hersenen gevoeliger worden voor stress. Dit kan invloed hebben op hun zelfvertrouwen, leerprestaties en emotionele ontwikkeling.

Het is daarom belangrijk om faalangst te herkennen en kinderen strategieën aan te leren om hiermee om te gaan, zoals ademhalingsoefeningen, positieve zelfspraak en het ontwikkelen van een groeimindset.

Kunnen volwassen ook faalangst hebben en zijn er dan verschillen in het brein?

Ja, er zijn belangrijke verschillen in hoe faalangst de hersenen beïnvloedt bij kinderen en volwassenen. Dit heeft te maken met de ontwikkeling van het brein en hoe emoties en stress worden gereguleerd.

1. Ontwikkeling van de prefrontale cortex

Bij kinderen:

De prefrontale cortex, die verantwoordelijk is voor rationeel denken, plannen en emotionele regulatie, is nog in ontwikkeling. Dit maakt het voor kinderen moeilijker om angst en stress onder controle te houden.

Hun reactie op faalangst wordt meer gedomineerd door de amygdala, wat kan leiden tot sterkere emotionele reacties.

Bij volwassenen:

Bij volwassenen is de prefrontale cortex volledig ontwikkeld, waardoor ze meer controle hebben over hun emoties en gedachten. Ze kunnen angstgevoelens beter relativeren en rationeel benaderen, hoewel dit niet altijd lukt bij hevige faalangst.

2. Mate van zelfbewustzijn

Bij kinderen:

Kinderen zijn minder goed in staat om hun gevoelens van faalangst te herkennen en te benoemen. Ze ervaren de angst vaak fysiek (bijvoorbeeld buikpijn of hoofdpijn) zonder te begrijpen wat er aan de hand is.

Bij volwassenen:

Volwassenen hebben een beter ontwikkeld zelfbewustzijn en zijn vaak beter in staat om te herkennen dat ze faalangst ervaren. Dit kan hen helpen strategieën toe te passen om de angst te reguleren.

3. Invloed van ervaring

Bij kinderen:

Omdat kinderen minder levenservaring hebben, kan 1 “mislukking” een grote impact hebben. Ze hebben nog niet geleerd dat fouten maken normaal is en zien falen vaak als een bevestiging van hun tekortkomingen.

Bij volwassenen:
Volwassenen hebben meer ervaring en kunnen eerdere successen gebruiken om

zichzelf gerust te stellen. Toch kunnen volwassenen met hardnekkige faalangst ook moeite hebben om

realistisch te blijven en blijven vastzitten in negatieve denkpatronen.

4. Plasticiteit van de hersenen

Het brein is plastisch. Dat betekent dat we de werking van het brein en de verbindingen in de hersenen kunnen beïnvloeden.

Bij kinderen:

De hersenen van kinderen zijn zeer plastisch, wat betekent dat ze gevoelig zijn voor leren en verandering. Dit maakt het makkelijker om hen te helpen nieuwe copingmechanismen te ontwikkelen.

Bij volwassenen:

Hoewel hersenen ook op volwassen leeftijd plastisch blijven, is het lastiger om diepgewortelde patronen van faalangst te doorbreken, vooral als deze al sinds de kindertijd aanwezig zijn.

5. Sociale en hormonale invloed

Bij kinderen:

Sociale druk, bijvoorbeeld van ouders, leraren of klasgenoten, kan faalangst bij kinderen verergeren.

Hormonale veranderingen tijdens de puberteit versterken dit effect vaak.

Bij volwassenen:

Volwassenen ervaren faalangst vaak in andere contexten, zoals op het werk of in relaties. Hormonen spelen minder direct een rol, maar de angst kan wel versterkt worden door eerdere ervaringen of verwachtingen.

Samenvattend:

Bij kinderen heeft faalangst meer impact door de onvolgroeide prefrontale cortex en het beperkte vermogen om emoties te reguleren. Bij volwassenen spelen ervaring en bewuste denkpatronen een grotere rol, maar hardnekkige angst kan moeilijker te veranderen zijn. Daarom is het cruciaal om faalangst vroegtijdig bij kinderen te herkennen en hun te leren hoe ze ermee om kunnen gaan. Zodat kinderen er nu en op volwassen leeftijd er profijt van hebben.

Contactgegevens
Het Groot(e) Bewustzijn
Refter 1, 1613 EP Grootebroek
T 06 – 30 52 87 97
E info@hetgrootebewustzijn.nl
W www.hetgrootebewustzijn.nl
KvK 90858360

Openingstijden
Privacy verklaring
Algemene voorwaarden

“Ik val als CAT-collectief therapeut onder Wkkgz-klachtrecht en tuchtrecht bij de Geschilleninstantie Alternatieve Therapeuten (GAT). GAT is een rijks erkende en volledig onafhankelijke Wkkgz geschillencommissie. Voor meer informatie over mijn klachtenregeling zie: https://gatgeschillen.nl/“

“Ik werk als CAT-therapeut volgens de richtlijnen van de GAT-beroepscode. Voor meer informatie zie: https://gatgeschillen.nl/beroepscode/”

Het Groot(e) Bewustzijn is vrijgesteld van B.T.W.